از سیر تا شلغم درباره فرودگاه

محمد کوه خضری

همانطوری که از همان عنفوان کودکی در کارتون جیمبو هم به وفور مشاهده کردیم، فرودگاه محلی است که از آن برای نشست و برخاست هواپیما استفاده میشود. جالب است بدانید که در کشور دوست و برادر افغانستان به فرودگاه “میدان هوایی”  و در کشورهای دشمن و خواهر شوهر امریکا و انگلیس به فرودگاه “ایر پورت” میگویند! در ایران نیز ایرانیها به فرودگاه “فرودگاه” میگویند. 

از لحاظ هنری و سینمایی بخواهیم بررسی کنیم فرودگاه جایی است که عموماً در سریالها دیر به آن میرسند و از هواپیما جا میمانند و در خوشبینانهترین حالت دقیقه 90 به آن میرسند!

 از لحاظ تاریخی نیز  اگر بخواهیم فرودگاه را بررسی کنیم، نقل است که اولین فرودگاهها خیلی خیلی قبل-تر از اختراع اولین هواپیماها  اختراع شده است. شاید بپرسید چرا خالی میبندیم! آخر فرودگاه بدون هواپیما به چه درد میخورد؟ خب شما راست میگویید. خالی که میبندیم، اما مسأله اصلی این جاست که در گذشته ساخت یک فرودگاه به مراتب آسانتر از ساخت یک هواپیما بوده است؛ به همین خاطر بشر خیلی زودتر موفق به ساخت فرودگاه شده است تا هواپیما!

البته این مسأله که اول فرودگاه بوده است یا هواپیما، مثل مسأله مرغ و تخم مرغ است که بحث کردن در مورد آن بینتیجه است! در هر حال اولین فرودگاه، فرودگاه «کالج پارک» امریکا بوده است که در سال 1909 ساخته شده است. پس از ساخت این فرودگاه برادران بلند پرواز ویلبر رایت به آموزش دو افسر برای به پرواز در آوردن هواپیماهای دولتی امریکا پرداختند و این چنین بود که ظاهراً اولین کلاس خصوصی در جهان پدید آمد و شاید به همین خاطر باشد که نام این فرودگاه را کالج گذاشتهاند!

این فرودگاه مساحتی حدود29/283 متر مربع دارد  (باور ندارید خودتون برید امریکا متر کنید!) و اکنون محل استقرار قدیمیترین هواپیمای جهان است؛ البته بعید است قدمت هواپیماهای این فرودگاه به اندازه قدمت هواپیماهای در حال خدمت کشور خودمان باشد! در  هر حال از نظر قدمت از این فرودگاه  به عنوان «مهد هوانوردی» نام میبرند که اکنون نیز فعال است و در خدمت خلبانان و هواپیماها و حتی شما خوانندگان عزیز مایهدار که قصد سفر به امریکا را دارید.

در تصویر زیر ستوان هنری مربی پرواز ارتش آمریکا در فرودگاه کالج پارک در حال بای بای کردن با دوربین را مشاهده میکنید. البته این عکسش است. خودش مدت هاست مرحوم شده طفلی!

 

این یکی تصویر نیز مربوط به تست پرواز یک هلی کوپتر آلمانی در این فرودگاه است. البته چیزی که در تصویر مشخص است به نظر هواپیما میآید ولی هلی کوپتر است به جان خودم! ببینید ملخ هم داشته تازه و از قضا پرواز هم میکرده است حتی!

اما در کشور عزیز خودمان تا نیمه اول سال ۱۳۰۱ شمسی در تهران محل معینی برای فرود و پرواز هواپیماها وجود نداشت چون در واقع آپارتمانی وجود نداشت که هواپیماها قبل از فرود از روی آنها رد شده و حسابی ساکنین آن را روانی کنند! اما از شوخی گذشته، در تیرماه ۱۳۰۱ انگلیسیها درخواست اعزام دو فروند هواپیما را به تهران کردند و دولت وقت با بررسیهایی که انجام داد زمین قلعهمرغی را برای این منظور مناسب تشخیص داد و این گونه قلعه مرغی تبدیل به قلعهنویی! نه ببخشید! تبدیل به قلعه هواپیمایی شده و بهتدریج به اولین فرودگاه تهران تبدیل گردید! به این ترتیب یک ماه بعد در هشتم مرداد هزار و سیصد و یک از اولین فرودگاه تهران در قلعهمرغی بهره برداری رسمی شد و بعد از افتتاح فرودگاه دو فروند هواپیمای انگلیسی از طریق بغداد وارد تهران شدند و در فرودگاه قلعهمرغی فرود آمدند.

هواپیمای سرهنگ نخجوان در روز پنجم اسفندماه ۱۳۰۴ پس از سفری طولانی وارد تهران شد و در قلعهمرغی به سلامت فرود آمد و به این ترتیب برای نخستین بار یک هواپیمای متعلق به ایران توسط خلبانی ایرانی در آسمان پایتخت دیده شد و پیشگام پرواز در مسیر طولانی پاریس-تهران در فرودگاه قلعهمرغی به زمین نشست. بعدها و در گذر زمان به غیر از مهارت خلبان نخجوان دلیل اصلی سالم فرود آمدن این هواپیما کشف شد. دلیل این بود: آنروزها هنوز توپولوف اختراع نشده بود!

تصویری که در زیر مشاهده میکنید ما هم مشاهده می کنیم(!)، مربوط است به اکرم منفرد (ایستاده از سمت راست) و سوسن دخت ساسانی(ایستاده از سمت چپ)، ۲ خلبان جوان ایرانی در فرودگاه قلعه مرغی که عجب ژستی هم گرفتهاند! ضمن اینکه سیاه و سفید بودن عکس گویای قدیمی بودن آن است و به جان خودم فتوشاپ نیست!

 

اما از نظر بزرگ بودن مطابق انتظار کشورهای مایه دار عربی این عنوان را از آن خود کردهاند.  فرودگاه «ملک فهد» بزرگترین فرودگاه از نظر وسعت، محیط، مساحت و خلاصه همه چیز است که دارای 780کیلومتر مربع وسعت میباشد و در سال 1999کامل شده است. البته قبل از فرودگاه ملک فهد فرودگاه «ملک خالد» واقع در ریاض عربستان سعودی بزرگترین فرودگاه جهان به حساب میآمد که حدود 225 کیلومتر مربع وسعت دارد و در سال 1983 افتتاح گردید. تصویر زیر مربوط به فرودگاه ملک فهد است! شما هم حتما با ما هم عقیدهاید که ساخت چنین فرودگاهی در آن بیابان بی آب و علف حکم آلیس در سرزمین عجایب را دارد! یکی از محاسن این فرودگاه این است که بر خلاف مهرآباد خودمان داخل شهر نیست و باعث ذله شدن مردم نمیشود ولی خب شترهای عربستانی را کمی معذب کرده است! ضمناً آن ساختمان دراز سمت راست تصویر یکی از برجهای بلند کشور عربستان میباشد که “مراقبت” نام دارد!

از لحاظ راحتی اما در میان فرودگاههای خفن جهان میتوان به فرودگاه ابوظبی اشاره کرد. در این فرودگاه شما حتی از علاف بودن خود لذت میبرید! چرا که تختخواب های مدرن و راحتی در فرودگاه ابوظبی برای مسافران تعبیه شده که ساعتی 8 پوند یعنی چیزی حدود 40-50 هزار تومان  باید آن  را اجاره کنید ! در مواقع انتظار برای پرواز بعدی و یا برای تسکین درد ناشی از پرواز، میتوانید با خیال راحت این تختها را اجاره کرده و از علافی خود لذت ببرید! این تختهای  موسوم به GoSleep به دور از هر نوع نویز و سر و صدا، سبک و بدون نور، یک ساعت چرت را در عوض پرداخت 50 هزار تومان  پول بیزبان به شما ارائه میکنند. وسایل الکترونیک از جمله موبایل، تبلت و لپ تاپ خود را نیز در همین فاصله میتوانید شارژ کنید. البته برای ما ایرانیها که قبلاً با صفاتر از این تختها را در خانه مادربزرگهایمان، آنهم مجانی تجربه کرده ایم، به نظر نمیرسد این تختها جذابیت خاصی داشته باشد! ناگفته نماند نصب تختخواب در فرودگاه چیز تازه ای نیست و در سایر فرودگاهها از جمله فرودگاه هیثروی لندن و یا شارل دوگل پاریس هم چنین تسهیلاتی به مسافران داده میشود.

اما از لحاظ کویت بودن، یک فرودگاه در حال ساخت در  شهر کویت کشور کویت است که همهچیزش کویت است! طرح این فرودگاه شبیه به شبدر سه برگ است و انتظار میرود بتواند در سالهای اولیه تعداد مسافرین و بازدیدگنندگان این کشور را از ۱۳ میلیون به ۲۵ میلون افزایش دهد و با توسعه آن در آینده این رقم به ۵۰ میلیون مسافر در سال رشد پیدا کند!

 این فرودگاه در میان منطقه ای خشک و گرم احداث میشود، اما سازندگان آن قصد دارند نهایت آسایش و آرامش را برای مسافران تامین کنند. معماری این فرودگاه بسیار زیبا و هوشمندانه و بر طبق فرهنگ و سنت کشورهای عربی طراحی شده است و در طراحی آن از استخر و حوضهای آبی و درختان و گیاهان نقاط گرم سیری مثل نخل استفاده شده است. سقف یکسره و لعابی فرودگاه علاوه بر این که یادآور لنج های سنتی این منطقه است، از ورود تشعشعات خورشیدی به فرودگاه جلوگیری میکند و دارای سوراخ هایی برای ورود نور طبیعی نیز هست. این فرودگاه به قدری خفن است که دهن نگارنده هماکنون بازمانده و یادش رفته است در این پاراگراف شوخی کند!

     

اما در حال حاضر و علی الحساب مدرن ترین فرودگاه جهان فرودگاه «سووانا» به معنای سرزمین طلایی در تایلند است که پس از 45 سال انتظار بالاخره در 28 سپتامبر 2006رسما افتتاح شد و از لحاظ طول کشیدن زمان ساخت یک سور به ورزشگاه نقش جهان اصفهان خودمان زده است! 

در مورد پر رفت و آمدترین فرودگاه از نظر تعداد نشت و برخاستهای هواپیماها نیز  به فرودگاه «ملی واشنگتون» میتوان اشاره کرد که نسبتاً بیشترین پروازهای هواپیمایی را داراست؛ اگر خواستید در برج مراقبتی، جایی کار کنید، سراغ این فرودگاه نیایید که پدر صاحب بچهتان در میآید! تصویر زیر نمایی از سالن اصلی این فرودگاه بین ترمینالهای B و C است اینجا را نشان کنید. انشاا... اگر قسمت شد یک سفر دسته جمعی با هم رفتیم و همدیگر را گم کردیم اینجا هم را پیدا کنیم!

پر رفت و آمد ترین فرودگاه جهان از منظر تعداد مسافران نیز  فرودگاه «هارتسفیلد ـ جکسون آتلانتا» در آمریکاست و به نظر میرسد کاسبی در آن از مترو هم رونق بیشتری داشته باشد! از نظر ترافیک مسافران و هم از نظر تعداد پروازها، این فرودگاه در سال 2006 حدود8/84 میلیون مسافر را جابه جا کرده و حدود447 /976پرواز داشته است که البته این پروازها هم داخلی و هم بین المللی بوده اند که البته برای خودشان داخلی حساب میشود و برای ما همان بین المللی است!