در سـفر مراقب کلاهتان باشید !
نگاهی به برخی شگردهای کلاهبرداری در حوزه گردشگری
محمدباقر شکوری

موضوع کلاهبرداری در حوزه گردشگری، موضوع تازهای نیست که البته با افزایش نظارتها و اطلاع رسانی صحیح به مسافران و گردشگران تا حدود زیادی قابل پیشگیری است.
چندین سال است که به دلیل بالا رفتن هزینههای گردشگری داخلی و نزدیک شدن نرخ سفرهای داخلی به رقمهای سفر به کشورهای اطراف، عدهای از مردم سفر به کشورهایی چون ترکیه، ارمنستان، امارات و . . . را به سفرهای داخلی ترجیح میدهند، شرایطی وسوسهانگیز برای سودجویان در عرصه گردشگری که در سایه بیتوجهیهای متولیان امر سفر در کشور رخ میدهد. کلاهبرداری در سفرها و تورهای خارجی به مراتب بیشتر و راحت تر است چون علاوه بر بالابودن ارقام و اعداد و هزینه ها، اغلب گردشگران چندان تسلطی به راهکارهای حل مشکلاتی که در اثر این موارد در دیار غربت برایشان پیدا می شود، ندارند.
در حالی که مسئولان گردشگری کشور از ابتدای هر سال برای نشان دادن عملکرد مطلوب خود به دنبال اعلام آمارهای متعدد از حضور گردشگران در سراسر نقاط کشور و سفرهای متعدد گردشگران ایرانی به کشورهای خارجی هستند، متأسفانه بازار سودجوییها و کلاهبرداریهای آژانسهای گردشگری هم داغ می شود.
در این مجموعه نوشتارها سعی بر این است تا با اطلاع رسانی برخی از کلاهبرداری های انجام شده توسط معدودی از شرکت ها و آژانس های نامعتبر و افراد سودجو در حوزه گردشگری که تماماً برگرفته از اخبار موثق و صحیح خبرگزاری ها و جراید است، تلاشی در جهت بالابردن سطح آگاهی های عمومی صورت پذیرد تا در آینده شاهد مشکلات سفر هموطنان نباشیم و از هر سفری خاطره ای خوش برجا ماند.
بلیت یک طرفه / سفر بی بازگشت به آنتالیا !
نوروز به دلیل داشتن طولانیترین تعطیلات و تابستان به دلیل تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی، تبدیل به زمان اوج سفرهای ایرانیها شده و تقاضا برای سفرهای داخلی و خارجی بسیار است.
نوروز همین امسال بود که یکی از آژانسهای گردشگری در تهران تور سفر به «آنتالیا» را به حدود 170 نفر میفروشد و مسافران در هفته اول عید، راهی ترکیه میشوند اما به دلیل اینکه مدیران این آژانس، مبلغ خدمات حمل و نقل را به طور کامل به کارگزار پرداخت نکرده بودند، مسافران برای بازگشت از آنتالیا به مشکل برمیخورند و در این کشور، آواره میشوند.
این در حالی بود که تورهای هفته دوم نوروز آژانس کلاهبردار در حال انجام بوده و مسافران از اینکه بازگشتشان به کشور با مشکل مواجه خواهد شد بی خبر بودند.
هرچند مسئولان امور گردشگری کشور، موضوع را به دادستانی تهران اعلام کردند تا دستور ممنوعالخروجی و مسدود شدن حساب بانکی مدیران این آژانس متخلف صادر شود و اگر چه در این مورد کلاهبرداری، بیشتر تخلف متوجه مدیر آژانس بوده است، اما سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز به عنوان صادرکننده مجوز باید پاسخگو باشد و به جای درگیر شدن در اموری که بعضاً مورد انتقاد خود این مسئولان نیز می باشد، به مشکلاتی که مردم به طور مستقیم با آن درگیر هستند بپردازد.
در حال حاضر آژانس گردشگری مذکور از سوی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران لغو مجوز شده و هنوز خبری از مدیر متواری آن نیست.
خود مسافر در گرو هتلدار / پول می دی یا پولت کنم ؟
پس از اینکه در هفته نخست تعطیلات نوروزی سال جاری 170 ایرانی به دلیل عدم انجام تعهدات آژانس گردشگری در آنتالیا آواره شدند و برای بازگشت به ایران به مشکلاتی برخوردند که در نهایت نیز با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با دادستانی تهران، ممانعت از خروج مدیر عامل و اعضای هیات مدیره آژانس متخلف از کشور و مسدود کردن حساب بانکی شرکت و اعضای هیئت مدیره انجام شد، در موردی دیگر 50 نفر از مسافران مشهد که برای تور ارمنستان ثبت نام کرده بودند نیمه نخست تعطیلات نوروز به ارمنستان سفر میکنند اما در زمان پایان سفر و هنگام خروج از هتل، توسط هتلدار ارمنستانی گرو نگه داشته میشوند تا آژانس گردشگری، هزینه هتل را به طور کامل پرداخت کند.
طبق اطلاعات به دست آمده ظاهراً آژانس گردشگری ایرانی با نفر سومی در ارمنستان قرارداد بسته بوده تا مبلغ هتل را واریز کند که این اقدام انجام نشده و مسافران ایرانی دچار مشکل میشوند. سفر این 50 نفر هموطن مشهدی به ارمنستان بیست و نهم اسفندماه سال قبل انجام شد و ناهماهنگیها و قراردادهای آژانس گردشگری با افراد فاقد صلاحیت، مانع از به جا ماندن خاطره خوشی برای آنها گردید.
اما آیا واقعاً شأن ایرانیها در این حد است که در سفرهای خارجی با هرگونه توهین و تحقیری مواجه شوند و سازمان های متولی امور گردشگری هم در نهایت در صورت محرز شدن تخلفات آژانس گردشگری، آن را «لغو مجوز» کند؟
آیا وظیفه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تنها اعطای مجوز برای راهاندازی آژانسهای گردشگری است یا باید در برابر هر اتفاقی که در برابر بیمسئولیتیهای گردانندگان آنها رخ میدهد نظارت کند و پاسخگو باشد؟
آیا سازمان میراث فرهنگی نظارتی بر قراردادهای آژانسها با کارگزارانشان در سایر کشورها دارد یا اینکه مسئولان آژانسها را رها میکند تا با هر فردی در آن سوی مرزها قرارداد ببندند و در نهایت هم، چنین اتفاقاتی رخ دهد که آبروی تمام ایرانیها به حراج گذاشته شود و شاهد هر گونه بی حرمتی به ایرانیها در خارج از مرزها باشیم. 
تور خیلی خیلی ارزان / یک موسسه نامرئی وکلاهبرداری 39 هزار تومانی !
در یک مورد دیگر هم چند روز پیش مدیرکل نظارت و ارزیابی تورهای گردشگری سازمان میراث فرهنگی از کلاهبرداری یک موسسه در زمینه برگزاری تورهای گردشگری خبر داده و گفته : افراد زیادی از موسسه ای که هیچ دفتر و نام و نشان ثابتی ندارد، شکایت دارند که با انتشار آگهیهای جذاب و غیر واقعی عنوان می کند که تنها با پرداخت 39 هزار تومان می توانند از تور گردشگری یک هفته ای در یکی از شهرهای کشور استفاده کنند، درحالی که این موسسه هیچ مجوزی از معاونت گردشگری ندارد و گردانندگان آن چندین بار به اداره کل نظارت و ارزیابی مراجعه کرده بودند ولی به آنها مجوز داده نشد. با این حال همچنان به تبلیغات خود آن هم در سطح گسترده ادامه می دهند.
علی رغم اینکه اداره کل میراث فرهنگی استان تهران موضوع را با پلیس اماکن در میان گذاشته، ولی متاسفانه هنوز تبلیغات این آژانس غیر قانونی توسط پیامک در تیراژ وسیعی بین مردم پخش می شود. از سوی دیگر به نظر می رسد پلیس اماکن صرفاً امکان رصد اماکن فیزیکی را دارد و در مورد این تخلف تقصیری متوجه آنها نیست. پلیس هم نمی داند به کجا مراجعه کند چون این موسسه جایگاه مشخصی ندارد.
وی بیان کرده : مشکل نداشتن مجوز تنها ایراد این آژانس یا موسسه نیست چون مراجعه کنندگان میگویند این افراد 39 هزار تومان می گیرند ولی هیچ توری برگزار نمی کنند.
وی با انتقاد از سیستم های پیامک دهی بیان کرده : سوال ما این است که چرا به راحتی موسسه ای غیرمجاز می تواند از طریق داشتن یک سامانه پیامکی، دست به کلاهبرداری بزند و مردم زیادی هم از این طریق متضرر شوند و چرا با صرف هزینه بسیار کمی می شود سامانه ای را در اختیار گرفت که هر کالا و خدمت غیرمجازی را تبلیغ کند.
فروش کتاب با تأیید قلابی / سوء استفاده از نام ها
موسسه مجازی مذکور در بالا علاوه بر کلاهبرداری پولی، توانسته با سوء استفاده از نام یکی از کارکنان سازمان میراث فرهنگی، کتابی که اکنون 42 هزار تومان قیمت دارد را تاییده شده از سوی این کارمند و سازمان گردشگری معرفی کند و به سود کلان و نامشروعی دست یابد، درحالیکه کارمند مربوطه بی اطلاع از این موضوع بوده و تلاش های او برای دسترسی به مدیران این موسسه بی نتجه مانده است.
منبع: اینترنت