منصوره احمدی

از آن‏جا که یکی از آداب سفر سوغاتی بردن است و اگر به سفر بروید و دست خالی برگردید یک جورهایی بی ادبی است! پیشنهاد می‏کنیم قبل از سفر به کرمان و دور زدن در بازارهای آن حتماً این مطلب را بخوانید.

اساساً سوغات کرمان بر دو قسم است: خوردنی و غیر خوردنی!

 

سوغات غیرخوردنی:

شال‏بافی: یکی دیگر از صنایع‏دستی در آستانه انقراض کرمان، شال‏بافی است. شال کرمان در گذشته چنان ارزشمند بود که با شال کشمیر مقایسه می‏شد؛ اوّلاً پوشش شاهان و ثروتمندان به شمار می‏رفت و ثانیاً به عنوان کالای سرمایه‏داری نگهداری شده و موقع نیاز و تهی‏دستی آن را گرو می‏گذاشتند. اگرچه در دوره امیرکبیر از تولید آن حمایت زیادی شد تا جایی که به آن شال امیری می‏گفتند، ولی امروزه رونق خود را به شدّت از دست داده، شاید به این علّت که آخر شال هم شد گرو؟! تصور کنید برادرتان بازداشت شده و شما شال به دست می‏روید کلانتری، آخر همان افسر نگهبان قاه قاه به شما نمی‏خندد؟!

حنا: البته نه آن «حنا دختری در مزرعه»! بلکه از آن حنا‏هایی که پیش بعضی‌ها رنگی ندارد! حنا از جمله سوغاتی‌های کرمان است که معمولاً به عنوان دارو و رنگ مورد استفاده قرار می‏گیرد.

 

بافت انواع بادبزن‏های دستی، پوشش کوزه، حصیر از برگ‏های نخل، قلم‏زنی مس، معرّق‏کاری، کاشی‏کاری و ساخت انواع چاقو، انبر و قندشکن هم از دیگر هنرهای دستی کرمان است.

از دیگر سوغات غیر‏خوراکی کرمان شاید بتوان به هوشنگ مرادی کرمانی، میرزا رضا کرمانی، شاگرد سیّد جمال الدّین اسدآبادی و خواجوی کرمانی از شاعران بزرگ قرن هشتم اشاره کرد!

 سوغات خوردنی:

کلمپه: نوعی شیرینی مخصوص کرمان که وسط آن با مغز خرما و گردو پر شده و خمیر آن از آرد، روغن و برخی گیاهان معطر درست می‏شود. از ویژگی‏های این شیرینی کم ضرر بودن به علّت استفاده از شهد خرماست. نمونه‏های کپی‏رایتی آن در سایر شهرها نیز پخته می‏شود، ولی مزّه‏اش قابل مقایسه با نمونه‏های اورجینال آن نیست!

 

پسته: همان کالای سوپر دو لوکس که پوستش هم پز دادن دارد، چه رسد به سوغات آوردنش!رفسنجان با داشتن رتبه اوّل تولید پسته در کشور، آمار صادرات به بیش از 40 کشور جهان را در کارنامه خود دارد. علاوه بر رفسنجان، سیرجان، زرند و راور نیز صادرکننده هستند. انواع پسته استان کرمان شامل: اوحدی ، فندقی، کلّه قوجی یا احمد آقایی، سبز پسته، سفید پسته، شستی واحدی، بادامی، کدویی، کرمانی، رباطی، راوری، قرمز، ممتاز و.. است.

زیره:ازجمله مهم‏ترین، معطرترین و ضرب المثل‏‏دارترین(!) سوغات کرمان، زیره سیاه کوهی است. در شهرت زیره همین بس که جزو معدود گیاهان دارویی است که برای خود ضرب المثل دارد! زیره پلو و دم کرده این گیاه خواص دارویی زیادی دارد.  

 

قوّتو یا قاووت :پودری مقوّی که از ترکیب ۴۰گیاه مانند سیاه‌دانه، خرفه، قهوه، کنف، جو برشته، بذر کتان، موردانه و... تهیّه می‏شود و از جمله واجبات پذیرایی کرمانی‏ها به خصوص در مراسم تولّد نوزاد است! این خوراکی انرژی‏زا برای تقویت حافظه، قوای جسمانی، تقویت عمومی بدن و رفع ضعف و بی‏حالی بسیار مؤثّر است. «قوّتو» برای کرمانی جماعت یک چیزی تو مایه‏های «اسفناج» برای «ملوان زبل» و «عسل» برای «بامزی» است!